Ký-ức về thầy Phan Phụng Thạch

 Niên-khóa 1965-1966, từ Hải-Lăng tôi ra học lớp đệ tam C trường Trung-học Nguyễn-Hoàng,Quảng-Trị.

Tôi phải làm gia-sư ở nhà sách Tao-Đàn gần phòng đọc sách hội-thánh Tin-Lành, đường Trần-Hưng-Đạo để có cơm mà ăn học.

 

Tôi vốn ở quê nghèo, xa tỉnh lị những mười lăm cây số, mẹ tôi ngày đêm làm ruộng tần tảo nuôi tôi nhưng như mẹ tôi nói đành phải chịu vì lấy đâu mà cho tôi ăn cơm tháng để học.Vì thế mà tôi thuộc diện học sinh cá biệt, không khá, học cho có với người ta: ngày tới trường, đêm lên lớp cho ba đứa trẻ cấp tiểu học.

 

Những lúc nghĩ học tôi thường nằm (hay ngồi) núp dưới kệ bày tạp chí, báo tuần, báo ngày để đọc sách báo bày trong tiệm sách. Điều này giúp cho tôi có vốn sống mà viết sau này.

 

Một bữa thầy Phan PhụngThạch dẫn vô nhà sách một người bạn, có lẻ đồng nghiệp giáo sư Nguyễn Hoàng, sau đó cầm tờ bán nguyệt san Văn mới phát hành lật trang trong rồi khoe với bạn:

- Đây là bài thơ mình viết cho nhs Vân. Lần đầu được Văn đăng, tính lảnh lương mình mua vài số tặng bạn bè.

 

Rồi sau đó đọc khẻ cho bạn nghe và hai người bỏ đi. Khi họ đi rồi tôi lấy tờ Văn lần tìm tên tác giả của thầy. Đó là bài Lạnh Tuổi Vàng, có câu "Em có u hoài không hở Vân", bài thơ tình buồn mà thầy Thạch đã viết tặng cho P.T.Vân. Tôi biết cô nữ sinh ban A nhà bán tạp hóa ở hông chợ QuảngTrị. Không biết thầy Thạch đã một lần tỏ tình chưa mà da diết thế. Có lẻ đây là kỷ niệm của một mối tình không hề nói được. (Không biết người đẹp Vân xưa bây giờ ở phương nào, ngày ấy có chôn sầu một ký-ức xưa không ?)

 

Tôi cũng biết là hiện tại túi thầy đã cạn vì chưa có lương. Vã lại, báo biếu (bài đăng trên Văn lần đầu chỉ nhận báo biếu mà thôi) thì phải mười ngày sau mới có.Tôi đoán cả thầy và bạn đang cháy túi! nên không mua tạp chí Văn này. Nói thế mới biết cái nỗi nghèo hồi ấy của các thầy cô nơi tỉnh lẻ, cái gì cũng phải chờ lương cuối tháng kể cả cà phê, thuốc lá và nhất là ăn cơm tháng, nói gì đến dẫn em yêu đi quán xá, ciné.

 

Tôi không học thầy vì thầy dạy lớp Đệ nhất cấp, nhưng khi nghe tin thầy mất vào năm 1972, tôi đang dỡ buổi hành quân mặc dù trước đó biết thầy và bà con quê nhà đang vào Đà-Nẳng tị nạn chiến tranh ở những căn-cứ cũ của Sư đoàn 1 Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ tại Non nước hay Hòa khánh. Tôi cảm thấy tiếc nhớ cho một người của văn-thơ đã bạc mệnh sớm để lại bao ngậm ngùi cho đám học trò còn thơ dại ở ngôi trường nằm trơ vơ trên đồi cát  đa-đoan-phận-bạc lênh đênh trôi như con nước ở giữa cuộc đời vốn không mấy êm đềm tươi đẹp trong thời buổi nhiễu mhương loạn lạc. Đó là "mùa hè đỏ lửa 72" như  bút-ký của Phan Nhật Nam đã diễn tả, nhất là đoạn địa-ngục-trần-gian trên đoạn đi qua Cầu Dài, Hải Lăng trong mùa hè 72 khốn khổ. Hàng trăm xác người, xác xe nằm hai bên quốc lộ 1 thật tội nghiệp trên đường chạy về miền Nam  .

 

Mới đó mà đã 43 năm thầy PP.Thạch và bà con Quảng Trị đã về với đất mẹ!

Lê Sinh

(Huy Uyên)